Tilburg
Op dinsdagavond 15 april luisterden we met veel interesse naar bioloog Kees Boele. Met veel kennis én passie vertelde hij over talloze belagers die graag van ‘onze’ planten eten.
Van zwarte bonenluis en taxuskever hadden we eerder gehoord. Maar de groene struiksnuittor, dennenlotmot, kniptor, bokkenrover, bloedblaarluis, schorpioenvlieg, rhododendroncycade, het sneeuwbalhaantje en –niet te vergeten- de geelsnuiteikenkevermot... waren zowat allemaal nieuw voor de toehoorders. We lopen voortaan met een andere blik door onze planten-... eh... dierentuin.
En wat doe je met de beestjes die iets te veel van jouw geliefde plantjes eten? Misschien een bierval voor slakken, of sproeien met grootmoeders mengsel van water met wat spiritus en groene zeep of een ecologisch middel? Liever nog: leven en laten leven in een bio diverse tuin!
De aanwezigen kregen allemaal een biologisch zadenmengsel mee met daarop punt 10 van het Groei & Bloei 10-puntenplan: Maak je tuin eetbaar voor iedereen. En dat sloot naadloos aan bij de inhoud van deze boeiende presentatie!
Kees Boele nodigt Groei & Bloeiers van harte uit om eens een kijkje te komen nemen (op afspraak!) in zijn Collectietuin De Regenboog op landgoed De Stille Wille. Voor meer info: https://tuinderegenboog.nl. Arianne Verhoeven
De belangstelling was groot deze avond in maart. Er waren maar liefst 55 belangstellenden, waaronder 15 niet-leden, naar Sociaal Cultureel Centrum De Schalm in Berkel-Enschot gekomen om het verhaal van Arianne te horen. Het was een hele interessante avond waarin Arianne ons meenam in wat er komt kijken bij het aantrekkelijk maken van de voortuin. De foto’s met voorbeelden van hoe het wel en vooral ook hoe het beter niet kan, maakten dat je ook meteen goed kon zien wat de effecten zijn van beslissingen die je neemt bij de inrichting van de tuin. De voortuin heeft tegenwoordig een andere functie gekregen: het is meestal een mooie blikvanger. Dat maakt het ontwerp best lastig maar met de tips en ideeën van deze avond kan iedereen aan de slag.
Belangrijke vraag vanavond was: word je blij van je voortuin? Als dat niet zo is, zijn er heel wat zaken die meehelpen om de inrichting te verbeteren.
Stapsgewijs nam Arianne ons mee in het proces van het (her)inrichten van de voortuin. Een goed ontwerp start bij het maken van gerichte keuzes. Wat moet de functie zijn (wat zijn de wensen/eisen) van de tuin en hoe past die bij het huis en de omgeving. Hoeveel privacy moet de tuin bieden? Wat wil je dat je uitzicht wordt en wat wil je dat anderen zien?
Daarna komt de stap van de inventarisatie. Kijk wat je wilt behouden of hergebruiken. Maak een vlekkenplan met daarin o.a. de beste route naar de voordeur. De foto’s lieten zien dat daarvoor niet altijd een handige keuze word gemaakt. Begin met een goede ondergrond, de beplanting komt als allerlaatste aan de beurt. Hou ook rekening met de plaats van de auto/fiets/container en of en hoe je die kunt verbergen.
Wil je misschien een zitje in de voortuin en maak een keuze voor de soort verharding (vooral niet teveel stenen gebruiken). De tuin wordt gemaakt door de planten die erin staan en niet door het type tegel dat er ligt.
Besef dat ook de omgeving mee doet bij de inrichting van je tuin. Kijk daarom bij de keuze voor verlichting naar wat er nodig is voor de veiligheid en oriëntatie en gebruik als het kan wat richtspots.
Heel veel planten doen het goed in het Nederlandse klimaat. Let bij de keuze van de planten op de sierwaarde (blad, contrast) en wees royaal met het gebruik van wintergroene planten. Dat maakt dat de tuin er elk seizoen mooi uit ziet. Elke tuin verdient een boompje (klein of groot). Hou er wel rekening mee dat kleine bomen vaak groter worden.
Heel belangrijk is om rekening te houden met hoeveel tijd je aan de tuin wilt besteden. Pas hierop de inrichting aan. Voor wanneer je niet veel ruimte hebt liet Arianne ook nog wat ideeën zien over verticaal tuinieren. Als je de gevel bij je tuin betrekt voeg je een hele andere dimensie toe, wat een andere beleving van de tuin oplevert.
Het was een ontzettend interessante en leerzame avond. Vol inspiratie en misschien ook nieuwe plannen gingen we naar huis. Het is prachtig voorjaarsweer, dus met het opfleuren van je voortuin kun je meteen aan de slag. Het zou leuk zijn om reactie (foto’s) terug te krijgen van leden die de tips en ideeën in de praktijk hebben gebracht.
Thérèse Sparidaens
Het ligt alweer enkele maanden achter ons: de Algemene Ledenvergadering van onze afdeling. Dit jaar zagen we elkaar op zaterdag 22 februari in Udenhout, locatie ´t Plein. Naast de gebruikelijke vaste punten – notulen van 2024, jaarverslagen van secretaris en penningmeester en dechargering door de kascommissie – dank aan Christine van de Sande en Jacqueline Bushoff - van de penningmeester, bleek de begroting van 2025 een punt van bespreking. Dat had niets te maken met onverantwoord beleid van het bestuur maar alles met een oekaze vanuit het Landelijk Bureau: in oktober 2024 werd daar besloten de jaarlijkse financiële bijdrage aan alle afdelingen voor 2025 te schrappen. Voor onze afdeling betekent dit dat we tenminste 2500 euro minder te besteden hebben voor de activiteiten. Op dat moment echter had de programmacommissie al allerlei afspraken voor het komende jaar vastgelegd. Een en ander betekent dat we in 2025 in elk geval geen busreis organiseren en zeker 3000 euro moeten interen op ons spaartegoed.
De vergadering sprak over dit voldongen feit het ongenoegen uit en verzocht het bestuur het Landelijk Bureau hiervan op de hoogte te brengen, hetgeen inmiddels is gebeurd.
Arianne Verhoeven had een sprankelende PowerPoint gemaakt van het jaarprogramma 2025 die door Thérèse Sparidaens werd toegelicht. Een veelzijdig programma met nieuwe initiatieven als ´De avondetappe´: activiteiten op de zomeravond.
Met 27 leden was de opkomst iets minder groot dan in 2024, wat jammer was omdat we in deze vergadering afscheid namen van Kitty Kolen-Megens. Zij heeft de Afdeling Groei & Bloei Tilburg e.o. meer dan 8 jaar als voorzitter inspirerend en met grote inzet en professionaliteit geleid. Thérèse roemde deze eigenschappen en dankte haar voor haar vele werk voor de afdeling. Unaniem koos de vergadering Anja van Gils als nieuwe voorzitter. Kitty reikte haar de voorzittershamer - een cadeau van het Landelijk Bureau bij het 60- jarig bestaan van onze afdeling – over waarmee de voorzitterswisseling een feit was.
Dank Kitty, ook vanaf deze plek, voor zoveel inzet en inspiratie. Welkom Anja, veel succes gewenst bij het bestuurswerk voor onze afdeling.
Na een korte pauze was het woord aan Katja Staring – freelance medewerkster voor het tijdschrift Groei en Bloei - die ons in krap een half uur vertelde over ´Slow Flowers´. Zij wisselde vooral gegevens uit over initiatiefnemers en adressen waar we terecht zouden kunnen voor verantwoord gekweekte bloemen. Weliswaar handig, maar toch hadden we wat meer en uitgebreider informatie gehad over het wel en wee van ´Slow Flowering´.
Na afloop was er gelegenheid om nog na te praten met elkaar, maar vooral ook om leden de gelegenheid te geven persoonlijk afscheid te nemen van Kitty. Marion Corvers, secretaris
‘Een prachtig panoramisch beeld’, dat is wat de 20 deelnemers aan de wandeling op 8 februari in de Loonse en Drunense Duinen vrijwel als eerste zagen op deze onverwachte zonnige zaterdagmiddag. Water, water en nog eens water in een gebied wat beter bekend staat als de ‘Brabantse Sahara’. Zo nat als de duinen nu zijn is dit in jaren niet voorgekomen, aldus Lex Querelle, onze boswachter.
Kort voor dit moment stonden we nog even stil bij het herdenkingsmonument van de 14 gefusilleerde verzetsstrijders op 26 mei 1944 waarvan de graven nooit meer zijn gevonden.Voor het ontstaan van de duinen moeten we terug naar de 1e en 2e ijstijd. Het gebied van Vlaanderen tot Polen was toen één grote zandvlakte. In 1850 was er nog 1500 hectare over en nu beslaat het gebied nog zo’n 300 hectare. Rond 1997 kwam er een einde aan de militaire oefeningen in de duinen en werd het in 2002 een Nationaal Park.
Lex neemt ons verder mee op pad door het losse zand en weet ons op de knieën te krijgen voor het rendiermos, haarmos, bekertjesmos, varkenspootje, buntgras en het grijs kronkelsteeltjesmos, allemaal bodembedekkers met hun eigen (vaak nadelige) functie en kenmerken in dit gebied. Na een flinke klim bevinden we ons op de Sint Jansberg en staan we boven op het kroondak van een ingestoven eik die zo’n 400 tot 500 jaar oud is. Door telkens opnieuw wortels van knoppen te maken blijft de eik groeien en komt zo boven het zand uit.
De Amerikaanse eik, een exoot, vroeger in grote aantallen aangeplant, wordt nu drastisch verwijderd uit het landschap omdat deze zich makkelijk voortplant en geen last heeft van ziektes en andere belagers. Door deze exoot neemt de verzuring enorm toe. Het doel is om meer variatie in de begroeiing te krijgen. Voor het open houden van het landschap is er regelmatig een schaapskudde aan het grazen om de groei van het pijpenstrootje tegen te gaan en de heide meer kans te geven.
Op het verste punt van onze wandeling staan we voor een flinke inheemse eik van meer dan 400 jaar oud. Deze boom is niet onder gestoven vanwege de omliggende hogere zandverstuivingen. Tien jaar geleden is deze eik, vanwege de arme grond, extra vertroeteld met mineralen en durft Lex te zeggen dat de boom ervan opknapt, mede onderbouwd door infrarood onderzoek. Tijdens de terugweg weet de boswachter ons nog enkele positieve observaties te melden over dit kwetsbare gebied. De nachtzwaluw telt inmiddels zo’n 70 broedparen en de rugstreeppad is op tal van plaatsen weer gezien evenals de groene boomkikker.
Het was meer dan de moeite waard om rondgeleid te worden door een deskundige in dit mooie Nationale Park wat bij ons vlak om de hoek ligt. Tijdens de nazit bij Bosch en Duin, kon iedereen nog even nagenieten van een drankje en wat lekkers en werd de middag afgesloten. Cees van Abeelen
De eerste activiteit van 2025 kon vanwege ziekte van Jasker Kamp, de hoofdredacteur van het tijdschrift Groei & Bloei, niet doorgaan. Hij zou een masterclass geven over het maken van het magazine. Dit zal later opnieuw worden ingepland.
Zonder enige aarzeling was Berry Jansen, lid van onze vereniging, bereid om een lezing te geven over imkeren. Samen met zijn vrouw Monique zijn zij al vele jaren actief met deze hobby. Berry volgde hiervoor de nodige cursussen. Van beginnerscursus tot honingkeurmeester en zelfs een KI (kunstmatige inseminatie) cursus. Ook was hij een aantal jaren voorzitter van de NBV (Nederlandse Bijenhouders Vereniging).
We spreken bij bijen, wespen en hommels over de vliesvleugeligen. Van de bestuivende insecten zijn er bij de solitaire bijen wel 330 soorten bekend en van hommels zo’n 20.
De honingbij is een sociale bij en leeft in grote kolonies met een koningin, werksters en darren. De koningin is dubbel zo groot als de werksters. De solitaire bij zien we in onze tuinen in insectenhotels en andere verschuilplaatsen. De honingbij is bloemvast en ze vliegen massaal. In een straal van drie km vinden de bijen het stuifmeel en nectar. Voor één eetlepel honing bezoekt een bij wel 3000 bloemen.
Vroeger was imkeren een bedrijfstak, maar nu zijn er nog slechts een of twee beroepsmatige imkers. Het imkeren gebeurt nu voornamelijk in kasten. Deze zijn makkelijk verplaatsbaar en het volk is zo beter te observeren. Zo is het ook makkelijker om de honing te oogsten. Bij het openen van de kast wordt meestal rook gebruikt om de bijen af te leiden zodat ze niet steken.
Berry laat de verschillende leefstadia zien van de honingbij. Naarmate het volk groeit legt de koningin meer eitjes. Een drie dagen oud eitje van de werkster, dar en koningin is na zes dagen al een larf. De werkster kan in de zomer ongeveer zes weken oud worden terwijl de koningin wel een leeftijd van vijf jaar kan bereiken. Een dar zal niet ouder worden dan begin september. De taken zijn goed verdeeld bij het bijenvolk. De een geeft de larven te eten de ander poetst de broedcellen, weer anderen verdedigen de kast of korf tegen indringers. De haalbijen halen de nectar en sommige werkbijen verzorgen de koningin.
Maar er dreigt ook gevaar voor de bijenvolken met allerlei ziektes waaronder de varroamijt en wel 23 virussoorten. Andere bedreigingen zijn de Aziatische hoornaar en het gebruik van biociden. Om alles nog beter te begrijpen laat Berry ons nog een drietal filmpjes zien over honing, het leven van de honingbij en het slingeren van de honing. Tegenwoordig moet een imker ook voldoen aan de Honingwet, dat wil zeggen dat herleidbaar moet zijn wat er in zit zoals de suikerwaarde en de houdbaarheid. Dit alles maakt honing ook weer duurder. Het allerbelangrijkste is dat we ons realiseren dat de bij onmisbaar is in de natuur voor de biodiversiteit.
Onder dankzegging ontvangen Berry en Monique namens het bestuur nog een voorjaarsmand met bloembolletjes. We sluiten de avond af met een gezellige nazit met een drankje en een hapje vanwege het nieuwe jaar.
Cees van Abeelen
